چربی قهوه ای چیست؟

بافت چربی معمولاً ۲۰-۲۸ درصداز کل توده بدن انسانهای لاغر را تشکیل می دهد ، و در حالت چاقی می تواند ۸۰٪ از وزن بدن را تشکیل دهد. به خوبی قابل درک است که بافتهای چربی از نظر عملکرد متفاوت بوده و به هر دو نوع و محل ذخیره بستگی دارند. سه نوع متمایز از بافت چربی در جوندگان و انسان وجود دارد: بافت چربی قهوه ای (BAT) ، بافت چربی سفید (WAT) و سلولهای چربی بژ که در داخل WAT به صورت پراکنده مشاهده می شوند. بافت چربی یا نوع سلول چربی دارای عملکردهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی متفاوتی است .

انواع بافت چربی:

بافت چربی قهوه ای (BAT) :

یک بافت گرمازا است که به عنوان گرما انرژی تولید می کند. بافت چربی قهوه ای (BAT) در درجه اول در ناحیه سوپراکلاویکولارقرار دارد اما در مقادیر کمتری نیز در اطراف کلیه ها ، عروق و قلب نیز وجود دارد.BAT مسئول ترموژنز است که در پاسخ به محرک گرمایی (به عنوان مثال دما و / یا تعادل انرژی) هموستاز را حفظ می کند. کشف این بافت در انسان بالغ و ارتباط آن با پارامترهای متعدد سلامت متابولیک و حوادث قلبی عروقی منجر به علاقه زیادی به احتمال فعال سازی این بافت برای مبارزه با چاقی و بیماری های قلبی متابولیکی شده است.

بافت چربی قهوه ای از تعداد زیادی میتوکندری غنی از آهن و پروتئین اتصال  (UCP1)  ساخته شده است که باعث کاهش تولید ATP از ADP و در نتیجه تولید گرما می شود. در حالیکه سلولهلی بافت چربی سفید از قطرات بزرگ چربی ساخته شده است. در سرما سلولهای چربی قهوه ای با شکستن گلوکز و مولکولهای چربی باعث تولید گرما می شوند.تعدیل متابولیسم BAT بر تعادل انرژی کل بدن تأثیر می گذارد و افزایش فعالیت BAT باعث خنثی شدن چاقی و دیابت می شود.

چربی سفید:

از قطرات چربی بزرگ تشکیل شده است و منجر به چاقی می شود. بافت چربی زیر جلدی (ScAT) ، واقع در زیر پوست ، بیشترین بافت چربی سفید (WAT) در انسان را تشکیل می دهد. بافت چربی احشایی ، واقع در اطراف کلیه ها (اطراف پرینال) ، روده ها (مزانتریک و آمنتال) ، عروق (اطراف عروقی) و قلب (اپی کاردیال / پاراکاردیال) به طور معمول کمتر است اما خطر قلبی متابولیکی بیشتری دارد.

سلولهای چربی بژ:

در WAT ، به ویژه scWAT پراکنده یافت می شوند و دارای مورفولوژی شبیه سلولهای چربی قهوه ای هستند. در جوندگان ، سلولهای بژ در پاسخ به محرکهای مختلف از جمله قرار گرفتن در معرض سرما ، تحریک β-آدرنرژیک و ورزش ایجاد می شوند .پس از تحریک ، سلولهای چربی بژ ظرفیت بیشتری برای اکسیداسیون سوخت و گرمازایی دارند. خصوصیات مختلف ریختشناختی و عملکردی هر بافت چربی (قهوه ای ، سفید و بژ) در پاسخ متمایز آنها به ورزش نقش دارد.

بافتهای چربی  جدای از نقش ذخیره ای ، بزرگترین غدد درون ریز در بدن هستند و با ترشح عوامل زیادی می توانند طیف وسیعی از عملکردهای فیزیولوژیکی از جمله هموستازی متابولیکی ، اشتها ، آنژیوژنز ، سیستم ایمنی و سیستم قلبی عروقی را تنظیم کنند. .

چربی قهوه ای به دلیل مصرف اکسیژن بیشتر ، مویرگ بیشتری نسبت به چربی سفید دارد. چربی قهوه ای همچنین دارای بسیاری از اعصاب غیر میلین شده است که باعث تحریک سمپاتیکی سلولهای چربی می شود.

لرزیدن از سرما بدر انسان و پستانداران با سطح چربی قهوه ای بیشتر مدت زمان بیشتری نیاز دارد ، نسبت به افرادی که سطح پایین تری دارند. نوزادان در سرما نمی لرزند ، زیرا سطح بافت چربی قهوه ای آنها بالاتر از افراد مسن است. در نوزادان تازه متولد شده چربی قهوه ای از هایپوترمی یا افت دمای بدن جلوگیری می کند.

آزمایشات نشان داده است منبع معتبر نشان داده شده است که افزودن چربی قهوه ای بیشتر به موش باعث افزایش سرعت سوزاندن انرژی ، کاهش چربی در بدن و محافظت از آنها در برابر چاقی ناشی از رژیم غذایی می شود. چربی قهوه ای ممکن است نقشی اساسی در لاغر ماندن افراد داشته باشد.

چطور می توان چربی قهوه ای را افزایش داد؟

• از راه غذا

برخی از ترکیبات موجود در مواد غذایی با فعال کردن مکانیسمهای سلولی باعث افزایش چربی قهوه ای ا ز طریق فعال کردن چربیهای قهوه ای یا تبدیل چربی سفید به قهوه ای در بدن می شوند. نمونه از این ترکیبات شامل:

مکمل رسوراترول یک پلی فنل گیاهی است که حاوی آنتی اکسیدان می‌باشد و بدن را در مقابل سرطان و بیماری قلبی عروقی محافظت می‌کند که این ماده در پوست انگور قرمز، بادام زمینی و خانواده توت ها به وفور یافت می‌شود. رسوراترول باعث افزایش چربی قهوه ای می شود و تاثیرات شگفت انگیزی بر سلامتی دارد.

کورکومین موجود در زردچوبه نیز از ترکیبات مفید دیگر است  امروزه کورکومین به عنوان یک ضدالتهاب، ضد تومور و آنتی اکسیدان بسیار قوی شناخته می شود این ترکیب با افزایش سلولهای چربی قهوه ای و کاهش چربی سفید نقش مهمی در کاهش وزن در افراد چاق دارد.

کپسایسین ترکیب دیگری است که در فلفل های تند (قرمز و سبز) یافت می شود و عامل تندی این فلفل ها به شمار می اید. این ترکیب نیز با افزایش چربی سفید و تولید گرمای بیشتر باعث کاهش وزن می شود. البته این ترکیب مزایای زیاد دیگری دارد ازجمله: تسکین درد، کاهش فشار خون، کاهش التهاب و…

امگا ۳( PUNAs)

چای سبز از جمله ترکیبات دیگر موثر در کاهش وزن از طریق از افزایش بیان UCP1 و فعالیت زیاد چربی قهوه ای است.

• پایین آوردن دمای بدن:

قرار گرفتن بدن در معرض سرما ممکن است به جذب سلولهای چربی قهوه ای بیشتری کمک کند. برخی تحقیقات نشان داده اند که فقط دو ساعت روزانه قرار گرفتن در معرض دمای حدود ۶۶ درجه فارنهایت (۱۹ درجه سانتیگراد) ممکن است برای تبدیل چربی های قابل جذب به قهوه ای کافی باشد.

ورزش

ورزش و فعالیت بدنی نقشی اساسی در تعدیل بسیاری از پارامترهای سلامت قلب و عروق دارند ، و مزایای زیادی را برای بافتهای چربی به همراه می آورند.با تمرینات  ورزشی می توان کاهش اندازه سلولهای چربی را مشاهده. علاوه بر این ، تمرینات ورزشی موجب بهبودی در التهاب بافت چربی، بهبود عروق و بیوژنز میتوکندری ، افزایش اکسیژن و مواد مغذی به بافت و بهبود قابلیت اکسیداسیون آنها می شود. فاکتورهای که در طول ورزش از قسمتهای مختلف بدن مثل عضلات(مایوکاینها)، کبد وبافت چربی رها می شود نقش موثری در تبدیل بافت چربی سفید به قهوه ای دارد.

از جمله این فاکتورها ایریزین یک مایوکاین وابسته به PGC1a است که به عنوان عامل موثر و مفید در این فرایند شناخته شده است. همچنین نشان داده شده است که BAT در هنگام ورزش “بیش فعال” است BAT عمدتا توسط سیستم عصبی سمپاتیک (SNS) تنظیم می شود. عصب  رسانی SNS در BAT برای آزادسازی سریع لیپیدها جهت تأمین انرژی سریع و فعال سازی سریع ترموژنز لازم است. ورزش همچنین باعث تحریک SNS و ترشح کاتکول آمین مربوطه می شود. مدت زمان و شدت ورزش از عوامل اصلی تحریک SNS و تغییر واکنش کاتکول آمین به ورزش است.بنابراین ممکن است که ورزش بتواند BAT را از طریق افزایش فعالیت SNS تحریک کرده و به نوبه خود بیان UCP1 و بیوژنز میتوکندری را افزایش دهد.

منابع:

Food Ingredients Involved in White-to-Brown Adipose Tissue Conversion and in Calorie Burning. Front. Physiol., 11 January 2019 | https://doi.org/10.3389/fphys.2018.01954

Exercise-induced ‘browning’ of adipose tissues  DOI: ۱۰٫۱۰۱۶/j.metabol.2017.11.009