باند ایلیوتیبیال یک نوار لیفی پهن و بلند می باشد که در قسمت خارجی ران از عضله تنسور فاسیا لاتا (tensor fascia lata) شروع شده و در پایین در زیر زانو به سطح خارجی استخوان تیبیا متصل می شود. باند ایلیوتیببیال از روی سطح خارجی کندیل خارجی استخوان ران عبور می کند. تاندون ایلیوتیبیال در قسمت بیرونی پا قرار دارد و از بالای استخوان لگن به سمت زانوی می رود. وقتی بیش از حد سفت شود، روی استخوان های لگن یا زانو کشیده شده و متورم می شود. دلایل زیادی برای سفت شدن و تورم باند ایلیوتیبیال وجود دارد.
(تاندون ها بافت های فیبری انعطاف پذیر و الاستیک مانند هستند که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند. زمانی که عضله ای را فشار می دهید تاندون استخوان را می کشد و این باعث حرکت استخوان می شود.)
انواع سندرم باند ایلیوتیبیال چیست؟
سندرم باند ایلیوتیبیال ممکن است در یک پا باشد، یا در هر دو پا. هنگامی که ITBS در هر دو پا باشد، به آن سندرم باند ایلیوتیبیال دوطرفه می گویند.
سندرم باند ایلیوتیبیال (ITBS) چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟
کسانی که زیاد ورزش می کنند یا ورزشکاران حرفه ای بیشتر در معرض خطر سندرم باند ایلیوتیبیال هستند. نمونه هایی از ورزشکارانی که بیشتر مستعد ابتلا به ITBS هستند عبارتند از:
بسکتبالیست ها
دوچرخه سواران
بازیکنان هاکی
دونده ها
اسکی بازان
بازیکنان فوتبال
حتی در افراد غیر ورزشکار هم برخی از ویژگی‌ها وجود دارند که احتمال ابتلا به سندرم باند ایلیوتیبیال را کمی بالاتر از حد متوسط می برد. دلایل عبارتند از:
پاهای خمیده
داشتن یک پا بلندتر از پای دیگر
آرتریت زانو
هنگام حرکت، مچ پا، ساق یا پای خود را به سمت داخل بچرخاند
ضعف در عضلات لگن، عضلات باسن یا عضلات شکم
چه عواملی باعث ایجاد سندرم باند ایلیوتیبیال می شود؟
باند ایلیوتیبیال زمانی که خیلی سفت کشیده می شود و به استخوان ساییده می شود تحریک و متورم می شود. علل احتمالی تنگی باند ایلیوتیبیال عبارتند از:
پرونیشن بیش از حد پا: پا به طور طبیعی به سمت بیرون می چرخد. که باند ایلیوتیبیال را کشیده و به استخوان ها نزدیک می کند.
ضعف دورکننده های لگن: دور کردن لگن زمانی است که باسن از بدن دور می شود. تضعیف توانایی چرخش لگن ممکن است باعث کشش باند ایلیوتیبیال شود.
پیچ خوردگی داخلی تیبیا: تیبیا به استخوان ساق پا نیز گفته می شود. پیچ خوردگی داخلی تیبیا زمانی است که استخوان درشت نی به سمت داخل بدن پیچ خورده است. این کار باند ایلیوتیبیال را به استخوان ها نزدیک می کندو باعث کشش آن می شود.
آرتریت که منجر به ژنوواروم یا پای پرانتزی می شود: این عارضه باعث کشیده شدن باند ایلیوتیبیال شده و آن را سفت می کند.
سفتی باند ایلیوتیبیال ممکن است به صورت مادرزادی وجود داشته باشد
باند ایلیوتیبیال سفت ممکن است به دلایل زیر در ورزش رخ دهد مانند:
خیلی سریع بعد از ورزش سرد شود
عدم استراحت یا ریکاوری ناکافی
قبل از ورزش کشش کافی نداشته باشید
فشار دادن بیش از حد به خود در حین ورزش
دویدن روی سطح کج
دویدن در سراشیبی
عدم گرم کردن یا گرم کردن ناکافی
کفش های فرسوده یا نامناسب
علائم سندرم باند ایلیوتیبیال (ITBS) چیست؟
سندرم ایلیوتیبیال می تواند چندین علامت ایجاد کند:
درد لگن: نوار ایلیوتیبیال به طور مکرر به تروکانتریک بزرگتر در لگن ساییده می شود. تروکانتریک بزرگ جایی است که استخوان در نزدیکی بالای استخوان ران پهن می شود. اصطکاک باعث التهاب در تاندون و درد در لگن می شود. ممکن است صدای کوبیدن در این ناحیه شنیده شود.
احساس کلیک کردن: ممکن است یک ضربه ناگهانی، تکان یا کلیک روی قسمت بیرونی زانوی خود احساس کنید.
زانو درد: اپی کندیل جانبی در قسمت بیرونی زانو نزدیک به پایین استخوان ران، جایی که استخوان پهن می شود، قرار دارد. زمانی که زانوی خود را خم می کنید و صاف می کنید، نوار ایلیوتیبیال به طور مکرر به اپیکندیل جانبی ساییده می شود. اصطکاک باعث التهاب در تاندون و درد در زانو می شود.
گرمی و قرمزی: قسمت خارجی زانوی شما ممکن است تغییر رنگ داده و در لمس گرم احساس شود.
در ابتدا، درد بعد از ورزش شروع می شود. با بدتر شدن سندرم، آن را در تمام مدت ورزش و در نهایت در هنگام استراحت احساس خواهید کرد.
افراد مبتلا به سندرم باند ایلیوتیبیال درد اولیه را به صورت درد و سوزش توصیف می کنند. هرچه بیشتر پای خود را ورزش دهند و سندرم بدتر شود، درد شدیدتر می شود.
سندرم باند ایلیوتیبیال چگونه تشخیص داده می شود؟
هنگام حرکت زانو یا لگن، صداهای رنده یا کرپیتوس (crepitus).
( کرپیتوس صدای ترکیدن، کلیک یا ترق زدن در مفصل است. صداهای ترکیدن مفاصل ممکن است به این معنی باشد که هوا در مفصل در حال حرکت است که معمولاً بی ضرر است.)
درد در ناحیه تروکانتر بزرگ در یک یا هر دو لگن شما.
درد در اپی کندیل جانبی در یک یا هر دو زانو.
دردی که هر چه بیشتر ورزش کنید افزایش می یابد.
دردی که با رفتن به سرازیری بدتر می شود.
چه آزمایشاتی برای تشخیص انجام می شود؟
پزشک ممکن است آزمایشی به نام تست نوبل و اوبر(Noble and Ober test) انجام دهد. که شامل مراحل زیر است:
از شما می خواهد اپیکوندیل جانبی خود را در قسمت بیرونی زانوی خود احساس کنید تا ببیند آیا درد سندرم باند ایلیوتیبیال شما مربوط به آن نقطه است یا خیر.
در حالی که از زانوی خود حمایت می کنید، لگن خود را از بدن دور کنید. ممکن است احساس درد کنید و نتوانید باسن خود را خیلی حرکت دهید.
زانوی خود را در زوایای مختلف حرکت دهید تا ببیند آیا این حرکات باعث درد می شود یا خیر.
تشخیص صحیح سندرم باند ایلیوتیبیال نیز مستلزم انجام آزمایش های تصویربرداری از جمله تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و سونوگرافی است.
سندرم باند ایلیوتیبیال چگونه درمان می شود؟
درمان های رایج عبارتند از:
استراحت: برخی از متخصصان توصیه می کنند که تا زمانی که درد از بین نرود و سندرم باند ایلیوتیبیال بهبود نیابد، پای آسیب دیده خود را ورزش ندهید. با پزشک خود در مورد میزان استراحت و فعالیتی که باید داشته باشید صحبت کنید.
داروهای ضد درد: نمونه‌هایی از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) شامل ایبوپروفن و ناپروکسن است. با پزشک خود در مورد دوز مناسب مشورت کنید.
درمان دستی: استفاده از فوم رولر برای ماساژ بدن در این موارد نیز توصیه می شود.
فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست می تواند به شما حرکات کششی، تمرینات تقویتی و سایر روش های درمانی را آموزش دهد تا به تسکین درد لگن و زانو کمک کند.
آموزش وضعیت بدن: نحوه نگه داشتن بدن در هنگام انجام فعالیت های روزانه، ورزش یا موارد دیگر، ممکن است بر سندرم باند ایلیوتیبیال تأثیر بگذارد.
تزریق استروئید: کورتیکواستروئیدها ممکن است التهاب را در باند ایلیوتیبیال کاهش دهند.
جراحی: جراحی برای سندرم باند ایلیوتیبیال نادر است. اگر داروها و فیزیوتراپی مؤثر نباشند، ممکن است پزشک آن را توصیه کند.
آیا سندرم باند ایلیوتیبیال از بین می رود؟
سندرم باند ایلیوتیبیال شما ممکن است پس از درمان هایی مانند استراحت، فیزیوتراپی و مصرف داروها بهبود یابد. اگر درمان نشود، احتمالاً درد افزایش می یابد.
چگونه می توان خطر ابتلا را کاهش داد؟
اگر ورزشکاری مانند اسکی باز، دوچرخه سوار یا دونده مسافت طولانی هستید، پیشگیری از سندرم باند ایلیوتیبیال ممکن است سخت باشد. اما سعی کنید برخی از روش‌های انجام این فعالیت‌ها را تغییر دهید تا خطر ابتلا به ITBS را کاهش دهید. به طور مثال:
از دویدن در بالای تپه یا هر سطح شیبدار خودداری کنید.
تکنیک مناسب و صحیح را بدون توجه به فعالیتی که انجام می دهید، داشته باشید.
شدت تمرین را به تدریج تغییر دهید. به جای اینکه ناگهان از آهسته به سریع (یا تند به آهسته) تغییر دهید، به آرامی سرعت خود را افزایش دهید.
سرد کردن و گرم کردن را به آرامی انجام دهید.
کفش های مناسب رشته ورزشی خود بپوشید.
چه مدت طول می کشد تا سندرم باند ایلیوتیبیال (ITBS) بهبودی حاصل یابد؟
با درمان، به ویژه درمان غیرجراحی، حدود ۵۰ تا ۹۰ درصد از افراد مبتلا به ITBS پس از حدود چهار تا هشت هفته بهبود می یابند. برخی از مطالعات نشان می دهد که در عرض دو تا شش هفته بهبودی اتفاق می افتد.
سندرم Iliotibial band می تواند بدون درمان بدتر شود.
عوارض این سندرم چیست؟
سندرم باند ایلیوتیبیال گاهی اوقات می تواند باعث سندرم درد کشکک (patellofemoral pain syndrome or PFPS) شود. ممکن است علاوه بر درد زانو و لگن، در اطراف و زیر کاسه زانوی(کشکک) خود نیز احساس درد کنید. اگر علائم بیشتری دارید حتما به پزشک خود اطلاع دهید. درمان هایی برای PFPS وجود دارد.
