لپتین یک جزء مهم در تنظیم طولانی مدت وزن بدن است. در مورد تنظیم مصرف انرژی و وزن بدن توسط لپتین مطالعات اخیر با انسان‌های چاق و غیر چاق همبستگی مثبت قوی بین غلظت لپتین سرم با درصد چربی بدن و مصرف انرژی را نشان داد. به نظر می رسد که با افزایش اندازه سلول های چربی به دلیل تجمع تری گلیسیرید، لپتین بیشتر سنتز می شود. اثرات لپتین بر وزن بدن از طریق تأثیر هیپوتالاموس که رفتار تغذیه و گرسنگی، دمای بدن و مصرف انرژی را کنترل می کنند، انجام می شود.

تنظیم لپتین

بسیاری از هورمون ها در بدن وجود دارند که سطح لپتین را تنظیم می کنند. لپتین توسط انسولین و کورتیزول تنظیم می شود و توسط کاتکول آمین ها کاهش می یابد. علاوه بر این عوامل، فاکتور نکروز تومور-α (TNF-α) (یک عامل التهابی) نیز به عنوان یک تنظیم کننده پاراکرین برای افزایش ترشح لپتین عمل می کند. همچنین گلوکز و اسیدهای چرب نیز بر بیان لپتین تأثیر می گذارند.

 لپتین هورمونی که وزن بدن را تنظیم می کند

لپتین هورمونی است که توسط سلول های چربی بدن شما تولید می شود .اغلب از آن به عنوان “هورمون سیری” یا “هورمون گرسنگی” یاد می شود.  بافت هدف اصلی لپتین  ناحیه ای به نام هیپوتالاموس در مغز است. لپتین به مغز شما می گوید – وقتی چربی کافی ذخیره شده باشد – نیازی به خوردن ندارید و می توانید کالری را با سرعت طبیعی بسوزانید .همچنین دارای بسیاری از عملکردهای دیگر مربوط به باروری، ایمنی و عملکرد مغز است .

با این حال، نقش اصلی لپتین تنظیم طولانی مدت انرژی است، از جمله : تعداد کالری  که می خورید و مصرف می کنید، و همچنین میزان چربی ذخیره شده در بدن . سیستم لپتین برای جلوگیری از گرسنگی یا پرخوری در انسان تکامل یافته است.

لپتین توسط سلول های چربی بدن تولید می شود. هرچه چربی بدن بیشتر باشد، لپتین بیشتری تولید می کنند . لپتین توسط جریان خون به مغز منتقل می شود، و به هیپوتالاموس که مرکز سوخت و ساز بدن است سیگنال می فرستد .

سلول های چربی از لپتین استفاده می کنند تا به مغز بگویند بدن چقدر چربی دارد. سطوح بالای لپتین به مغز می گوید که مقدار زیادی چربی ذخیره شده است، در حالی که سطوح پایین به مغز می گوید که ذخایر چربی کم است و باید غذا بخورید. وقتی غذا می خورید، چربی بدن بالا می رود و باعث می شود سطح لپتین بالا برود. بنابراین، کمتر می خورید و بیشتر می سوزانید.

برعکس، وقتی غذا نمی خورید، چربی بدن کاهش می یابد و سطح لپتین نیز کاهش می یابد. در آن مرحله، بیشتر می خورید و کمتر می سوزانید.

این نوع سیستم به عنوان یک حلقه بازخورد منفی و مشابه مکانیسم های کنترلی برای بسیاری از عملکردهای مختلف فیزیولوژیکی مانند تنفس، دمای بدن و فشار خون شناخته می شود.

مقاومت لپتین چیست؟

افراد چاق ذخیره چربی زیادی دارند.از آنجایی که سلول های چربی متناسب با اندازه خود لپتین تولید می کنند، افراد چاق نیز سطوح بسیار بالایی از لپتین دارند .با توجه به روشی که قرار است لپتین کار کند، بسیاری از افراد چاق باید به طور طبیعی مصرف غذای خود را محدود کنند. به عبارت دیگر، مغز آنها باید بداند که انرژی زیادی ذخیره شده است.

ممکن است لپتین فراوان وجود داشته باشد ، ولی سیگنال دهی لپتین آنها ممکن است کار نکند. ، مغز آن را نمی بیند. این وضعیت که به عنوان مقاومت به لپتین شناخته می شود، یکی از عوامل بیولوژیکی اصلی چاقی است.

وقتی مغز سیگنال لپتین را دریافت نمی کند، به اشتباه فکر می کند که بدن در حال گرسنگی است – حتی اگر بیش از مقدار کافی انرژی ذخیره شده باشد. این باعث می شود مغز رفتار خود را تغییر دهد تا چربی بدن را بازیابی کند. سپس مغز شما تشویق می کند به:

خوردن بیشتر: مغز فکر می کند که برای جلوگیری از گرسنگی باید غذا بخورید.

کاهش مصرف انرژی: در تلاش برای حفظ انرژی، مغز سطح انرژی را کاهش می دهد و باعث می شود در زمان استراحت کالری کمتری بسوزانید.

بنابراین، خوردن بیشتر و ورزش کمتر دلیل اصلی افزایش وزن نیست، بلکه پیامد احتمالی مقاومت به لپتین، یک نقص هورمونی است. برای اکثر افرادی که با مقاومت به لپتین دست و پنجه نرم می کنند، تمایل به غلبه بر سیگنال گرسنگی ناشی از لپتین تقریبا غیرممکن است.

تاثیر بر رژیم گرفتن

مقاومت به لپتین ممکن است یکی از دلایلی باشد که بسیاری از رژیم ها در کاهش وزن طولانی مدت شکست می خورند .

اگر نسبت به لپتین مقاوم هستید، کاهش وزن همچنان توده چربی را کاهش می دهد که منجر به کاهش قابل توجه سطح لپتین می شود – اما مغز شما لزوماً مقاومت لپتین خود را معکوس نمی کند.

هنگامی که لپتین کاهش می یابد، این منجر به گرسنگی، افزایش اشتها، کاهش انگیزه برای ورزش و کاهش تعداد کالری سوزانده شده در حالت استراحت می شود .سپس مغز شما فکر می کند که در حال گرسنگی هستید و مکانیسم های قدرتمند مختلفی را برای بازیابی چربی از دست رفته بدن آغاز می کند.

این می تواند دلیل اصلی این باشد که چرا بسیاری از افراد رژیم غذایی یویو دارند(کاهش وزن قابل توجه و بازگشت آن به مدت کوتاهی پس از آن)

چه چیزی باعث مقاومت لپتین می شود؟

چندین مکانیسم بالقوه در پشت مقاومت به لپتین شناسایی شده است. اینها عبارتند از:

التهاب:

سیگنال های التهابی در هیپوتالاموس احتمالاً یکی از دلایل مهم مقاومت به لپتین در حیوانات و انسان ها است.

اسیدهای چرب آزاد:

افزایش اسیدهای چرب آزاد در جریان خون ممکن است متابولیت های چربی را در مغز افزایش دهد و در سیگنال دهی لپتین اختلال ایجاد کند.

داشتن لپتین بالا:

به نظر می رسد که سطح بالای لپتین در وهله اول باعث مقاومت به لپتین می شود.

بیشتر این عوامل توسط چاقی تقویت می شوند، به این معنی که شما می توانید در یک چرخه معیوب افزایش وزن گرفتار شوید و به مرور زمان به طور فزاینده ای نسبت به لپتین مقاوم شوید..

آیا مقاومت لپتین معکوس می شود؟

بهترین راه برای فهمیدن اینکه آیا نسبت به لپتین مقاوم هستید یا خیر این است که در آینه نگاه کنید. اگر مقدار زیادی چربی ، به خصوص در ناحیه شکم دارید، تقریباً مطمئناً نسبت به لپتین مقاوم هستید.

کاملاً مشخص نیست که چگونه می توان مقاومت لپتین را معکوس کرد، اگرچه نظریه ها فراوان است. برخی از محققان معتقدند که کاهش التهاب ناشی از رژیم غذایی ممکن است به معکوس کردن مقاومت لپتین کمک کند. تمرکز بر یک سبک زندگی کلی سالم نیز احتمالاً یک استراتژی موثر است.

کارهای زیادی هست که میتوانید انجام بدهید:

از غذاهای فرآوری شده اجتناب کنید:

غذاهای بسیار فرآوری شده ممکن است روده شما را به خطر بیندازند و باعث التهاب شوند .

فیبر محلول بخورید:

خوردن فیبر محلول می تواند به بهبود سلامت روده کمک کند و ممکن است در برابر چاقی محافظت کند

ورزش:

فعالیت بدنی ممکن است به معکوس کردن مقاومت لپتین کمک کند.

بیشتر ماهی بخورید:

مطالعات نشان می دهد که رژیم های غذایی غنی از غذاهای ضد التهابی مانند ماهی ممکن است سطح هورمون خون را کاهش دهد، حساسیت را بهبود بخشد و کاهش وزن را افزایش دهد.

خواب:

خواب ضعیف در مشکلات لپتین دخیل است .

تری گلیسیرید خود را کاهش دهید:

داشتن تری گلیسیرید بالا می تواند از انتقال لپتین از خون به مغز جلوگیری کند. بهترین راه برای کاهش تری گلیسیرید، کاهش مصرف کربوهیدرات است .

پروتئین بخورید:

خوردن مقدار زیادی پروتئین می تواند باعث کاهش وزن  شود که ممکن است بهبود حساسیت به لپتین را به دنبال داشنه باشد.

اگرچه هیچ راه ساده ای برای از بین بردن مقاومت لپتین وجود ندارد، اما می توانید تغییرات طولانی مدت در سبک زندگی ایجاد کنید که ممکن است کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.

مصرف یک رژیم غذایی متعادل، انجام فعالیت بدنی متوسط و خواب کافی بهترین راه برای بهبود مقاومت لپتین و کاهش وزن است.

منابع:

 Leptin signaling and leptin resistance doi: ۱۰٫۱۰۰۷/s11684-013-0263-5 Connecting leptin signaling to biological function. doi: ۱۰٫۱۵۳۰/JOE-14-0404.

An evidence-based review of fat modifying supplemental weight loss products. doi:10.1155/2011/297315.